Bakpers 9
Het ‘Huis van Naalden’, ontworpen en gebouwd in 1978-1982, is een bijzonder monument van de ‘Bossche School’-architectuur uit de tweede helft van de twintigste eeuw, een stroming in de Nederlandse architectuur die ook internationaal erkenning heeft gekregen. Dit huis werd ontworpen door Dom Hans van der Laan (1904-1991). Grondlegger van de Bossche school. Pater-architect Hans van der Laan heeft een klein, maar prachtig oeuvre nagelaten dat vooral uit religieuze bouwkunst bestaat.
Dit huis is zijn enige woonhuis in Nederland. Het is ontworpen als experiment en theoretische bijdrage aan architectuur. Het ontwerp is een statement van Van der Laan over hoe een woonhuis gebouwd zou moeten worden en van zijn opvattingen over maat, vorm en ruimte gebaseerd op het ‘plastisch getal’. Van der Laan noemde het ontwerp ‘een proeve van architectonische ruimte’. In dat opzicht is er wel vergelijkbaar met onze ‘modelwoning’ door Gerrit Rietveld aan de Erasmuslaan in Utrecht.
Huis Naalden breekt geheel met de Nederlandse woonhuistypologie. Het is gebouwd als een compositie van volumes rondom een binnenhof. Het bestaat uit vier bouwdelen: een zaal (woonkamer), een langsvleugel (slaapkamers, keuken en sanitaire voorzieningen), een open galerij (die tevens las garage dienst kan doen) en een tuinmuur. Samen vormen ze de besloten binnenhof.
In een fonteintje in de gang staat de inscriptie ‘het buiten in de ban van binnen’, een bondige typering van het patiohuis. In zijn uitwerking toont het sobere huis alle kenmerken die de Bossche School zoveel waardering heeft gegeven. Het huis kent geen bijgebouwen. De inrichting van de hof, inclusief de lantaarn en de structuur van een rij taxusboompjes aan de zuidzijde, is door de architect ontworpen en vormt onderdeel van het monument.
Dom van der Laan heeft niet alleen het huis ontworpen maar ook het meubilair. Een aantal meubels is door van der Laan zelf in zijn boek “Architectuur, modellen en meubels” gedocumenteerd. De meubels moeten worden beschouwd als onlosmakelijk verbonden met het huis en behorend tot het monument.
Vereniging Hendrick de Keyser, de landelijke werkende organisatie die zich inzet voor het behoud van historische huizen, heeft ‘Huis Naalden’ in Best in haar collectie opgenomen.
Zie website https://www.hendrickdekeyser.nl/de-huizen/huis-naalden