St. Oedenrodeseweg 5A

Sint-Oedenrodeseweg 5A, schoorsteen

Deze schoorsteen maakte in het verleden deel uit van de Houtzagerij van Nunen. Deze monumentale schoorsteen is 23 meter hoog en werd in 1937 gebouwd met radiaal stenen van Canoy-Herfkens. Rond 1888 richtte J.F. van Nunen een klompenfabriek op. Het was een van de vele bedrijfjes in Best die klompen fabriceerden. Zijn zonen Frits, Herman en Jan zochten naar andere mogelijkheden en begonnen in 1938 een houtzagerij en houthandel op de hoek van de Bosseweg en Sint Oedenrodeseweg. De productie werd daarna geleidelijk aan verlegd van het maken van klompen naar het zagen van hout. Maar het bleef niet alleen bij zagen van hout maar langzaam werden in opdracht van het Ministerie van Oorlog munitiekisten gemaakt. Hierdoor ontstond er een
afzonderlijke kistenfabriek. Een van de grote opdracht gegevens in die tijd werd o.a. Philips. Wegens gebrek aan een opvolger werd de exploitatie in 1981 gestopt. Het bedrijfsterrein met opstallen werden verkocht aan A. Reijnders uit Best. Een gedeelte van dit terrein met de schoorsteen is nog in het bezit van een van de kinderen Reijnders.

Deze schoorsteen is gebouwd van radiaalstenen, maar de versiering wordt gevormd door een band van een kleine steensoort, vermoedelijk gewone Waalformaat stenen. De daarboven geplaatste kop is weer van radiaalsteen gebouwd(zie boek Fabrieksschoorstenen in Nederland door A.J. Barnard). Radiaalstenen zijn gebakken trapeziumvormige stenen, die gebruikt werden voor het maken van schoorstenen.

Voor het industrieel erfgoed wordt 2023 het Europees jaar van de Fabrieksschoorstenen. Dit op initiatief van de Europese Federatie van Verenigingen voor Industrieel en Technisch Erfgoed EFA. Fabrieksschoorstenen stonden gedurende twee eeuwen symbool voor nijverheid en economische welvaart. Zij verschenen in stad en land vanaf het einde van de 18 e eeuw tegelijk met de opkomst van stoommachines. Na verloop van tijd werden de langnekken hoger, niet in de laatste plaats om rookgassen van industriële processen zodanig te verspreiden dat mensen op de grond geen last van hadden.

Fabrieksschoorstenen zijn bakens in de regio. Terwijl de ene na de andere tegen de grond ging, ontstonden vanaf end vorige eeuw in veel landen discussies over hun lot of toekomst – als  monumenten, als symbolen van een rijk industrieel verleden.

Om ze te bestuderen en in stand houden werd in Nederland op 9 december 1997 de Stichting Fabrieksschoorstenen opgericht. Ook publiceerde zij een 452 pagina’s telend boek met ruim 800 afbeeldingen over fabrieksschoorsteenbouw in Nederland(1775-2017).