Avond van het Nederlandse Lied
Ontstaan
Als dag werd gekozen de avond voor Koninginnedag, toen 29 april, (nu de avond voor Koningsdag: 26 april) immers de meeste mensen hadden de volgende dag toch vrij. Ook gokte de organisatie, met vooruitziende blik, daarmee op het ‘Oranje-gevoel’. Op 21 februari 1995 was het zover en werd de eerste oproep in het Eindhovens Dagblad en Groeiend Best geplaatst. Met de eerste keer 14 deelnemers, vooral uit eigen kring en buurtvereniging, werd de Avond van het Nederlands Lied ook voor Manus een succes, maar vooral een Avond die smaakte naar meer. Tot op heden zijn er 750 liedjes gezongen door zeker 500 Bestse talenten.
Aard van traditie en organisatie
In 1993 is het idee voor de Avond van het Nederlandse Lied opgedaan in Sint Oedenrode. Een groepje rondom Nico van de Wetering organiseerde al een paar jaar zo’n avond in St. Oedenrode. Bestenaren Arno van de Laar, Marion Konings, Theo en Toos Scheepens, allen lid van blaaskapel ‘Toeternietoe’ togen hier naar toe. Toen Marion Konings in St. Oedenrode, ook nog eens mee deed (met het lied ‘het Dorp’ van Wim Sonneveld)…. tja toen waren we om. Dit moet in Best ook kunnen…….en dat was het begin.
Het viertal ging de uitdaging aan en uit de blaaskapel, werd een toetsenist, drummer en gitarist gevonden. Na een paar brainstormsessies werd als locatie café Manus gekozen. Eigenaar Manus van de Velden wilde hen wel een kans geven, hoewel hij dacht dat het toch niet zou lukken in Best. Dus onder voorwaarden dat het hem geen geld zou kosten stelde hij zijn café goedmoedig ter beschikking! Ook werden er regels opgesteld voor deelname;
regel 1: de deelnemers moesten uit Best komen of nauwe contacten hebben met Best.
Regel 2: het moest een Nederlandstalig lied zijn dat een maand van te voren aangemeld moet zijn omdat de muzikanten alle liedjes moeten uitwerken
Regel 3: het nummer moest live gezongen worden.
De meeste jaren is de deelname een doorsnee van de Bestse bevolking. Ook notabelen, zoals wijlen wethouder Gerrit Jan Swinkels, Carnavalsprins David de Leeuw, en cabaretgroep Jeroens Clan hebben meegedaan. De jongste deelnemer was 14 jaar en de oudste deelnemer 68. Theo en Toos Scheepers hebben alle jaren meegedaan. De avond is in drie blokken gedeeld . Elk blok wordt door een lid van de organisatie gepresenteerd en geopend met hun eigen lied. Als tweede van de Avond zingt de eigenaar van café Manus, gewoon omdat er iemand de spits moet afbijten. (Zeker als Manus gezongen had durfde iedereen wel te zingen.).
Van begin af aan was het de bedoeling om iedereen die wilde zingen een kans en een podium te bieden.Daarom wordt de Avond van het Nederlandse Lied ook niet als wedstrijd georganiseerd, maar krijgt iedereen die meedoet de bekende ‘gouden stuiver’, net zoals bij -Stuif Es In- maar dan van koper aan een oranje lintje.
Na vijf jaar is dit uitgebreid met een dubbeltje en bij tien jaar een kwartje. Zo heeft de Avond van het Nederlandse Lied zijn eigen lintjesregen.
Achter op het podium heeft jarenlang een officiële portret van Koningin Beatrix gehangen , dat elk jaar via de achterdeur, bij het gemeentehuis werd opgehaald. Ook ‘t biljart mocht één dag per jaar van Manus uit het café. Door de jaren heen is de organisatie wat afgeslankt en zijn Theo en Toos Scheepens samen doorgegaan. Ook het onvolprezen orkest ‘Nix Mer an Doen’ is door de jaren heen regelmatig gewijzigd maar gitarist Paul is al 25 jaar de stabiele factor.
Veranderingen in de tijd
Naast de veranderingen in de organisatie en het orkest is ook het aandragen van de muziek veranderd. Nu is er van alles via het internet te vinden, maar 25 jaar geleden nog niet. De deelnemers moesten bij het door hen gekozen lied ook een muziekcassette leveren met de juiste versie van hun lied erop. De muzikanten werkte dan de nummers zelf helemaal uit op papier, de organisatie hielp hen daarbij zoveel mogelijk. De bibliotheken van Best en Eindhoven en omstreken werden regelmatig bezocht om bladmuziek te zoeken. Manus zorgde er dan voor dat het gevonden bladmuziek bij de muzikanten thuis kwamen.
Een keer is zelfs de manager van de Belgische band ‘Clousseau’ schriftelijk benaderd en werd voor deze ene keer het bladmuziek aangeleverd van ‘Daar Gaat Ze’ onder voorwaarden dat het niet verder verspreid werd. Maar ondanks dat nu alles via internet te vinden is en het daardoor minder werk is, blijft de Generale Repetitie, de avond voor ‘De Avond’ belangrijk. De goedwillende artiesten kunnen dan wennen aan het zingen met de Band die weer op hun beurt zich kan aanpassen aan de hoogte van de stem van de deelnemer. Dit kan namelijk nogal afwijken van het origineel.
Als spin-off van de Avond van het Nederlandse lied is bij het twaalf en ’n half jarig bestaan de ’Avond van het Vreemde Lied’ georganiseerd, in eerste instantie bedoeld als eenmalige gebeurtenis. Sindsdien wordt dit ook elk jaar georganiseerd met alleen liedjes in een Buitenlandse taal. in 2019 wordt het de 13e keer. Kenmerkend voor beide avonden is vooral het enthousiasme waarmee het publiek meezingt met de artiesten.
De minimum leeftijdgrens is opgetrokken naar 16 jaar
Continuïteit
Na 25 jaar is de Avond van het Nederlandse Lied eigenlijk niet meer weg te denken. Het voortbestaan van deze avond is niet zo zeer afhankelijk van de organisatoren, maar vooral de muzikanten die op deze manier de zangeressen en zangers begeleiden zijn moeilijk te vervangen. Het allerbelangrijkst zijn de Bestenaren die dat lage podium in café Manus durven te betreden, gelukkig zijn er dat na al die jaren elk jaar nog voldoende om daar te gaan. Elk jaar weer komen debutanten de stap wagen en stelt Andrea van Café Manus haar café beschikbaar voor dit geweldige evenement.
Wil van den Bragt
werkgroep immaterieel erfgoed (tradities)