Open monumentendagen

Geschiedenis Open Monumentendag

In navolging van Frankrijk werd in 1987 de “Open Monumentendag” in Nederland geïntroduceerd. In eerste instantie werd deze dag alleen op de tweede zaterdag van september gehouden. Monumenten werden gratis voor het publiek opengesteld, om zo de publieke belangstelling voor monumenten en het draagvlak voor monumentenzorg te vergroten. De “Open Monumentendag” was in Nederland een van de eerste instrumenten om de bevolking op grote schaal in contact te brengen met monumenten. Om de organisatie uit te kunnen voeren werd de landelijke Stichting Open Monumentendag opgericht, gehuisvest in Amersfoort.

De “Open Monumentendag” werkte vanaf het begin met een decentrale opzet. Per gemeente werd er een comité opgericht dat verantwoordelijk was voor zijn eigen programma en werd ondersteund door de landelijke stichting. De decentrale opzet was een sterk punt. De lokale gemeenschap werd optimaal betrokken bij de organisatie van het evenement, waarbij de rol van vrijwilligers cruciaal was. Zonder vrijwilligers was en is de “Open Monumentendag” ondenkbaar, zowel bij de voorbereiding als op de dag zelf, bijvoorbeeld bij het ontvangen van mensen, het geven van rondleidingen, het bemannen van stands, het maken van tentoonstellingen, boekjes enzovoorts.

De eerste “Open Monumentendag” was meteen een groot succes en het bezoekersaantal groeide enorm. Ieder jaar groeit het aantal bezoekers en daarmee is de “Open Monumentendag” een van de grootste culturele evenementen van Nederland. Er gaan zo’n 3.000 tot 4.000 monumenten open. Bijna alle gemeenten doen jaarlijks mee en in het gemeentelijk beleid wordt de “Open Monumentendag” ook een steeds belangrijker factor. De “Open Monumentendag” heeft zich in de loop der jaren verder ontwikkeld. Het evenement vond aanvankelijk alleen op zaterdag plaats, maar inmiddels zijn er veel comités die kiezen voor het hele weekend. Vanaf 1996 hebben thema’s voor een inhoudelijke verdieping van de “Open Monumentendag” gezorgd.

Tot 2016 was de organisatie Open Monumentendagen voor de gemeente Best in handen van het VVV Best en is toen formeel gestopt. In 2017 is door de Heemkundekring Dye van Best in samenwerking met de gemeente Best een werkgroep Open Monumentendagen opgericht. Intussen is de werkgroep Open Monumentendagen een onderdeel geworden van de Erfgoedvereniging Dye van Best.

Klassendag

Om de jeugd ook bij dit evenement te betrekken is in het verleden de vrijdag voor de “Open Monumentendagen” een klassendag ingesteld, waarbij de scholen gevraagd werden om hieraan deel te nemen. Sinds 2018 is de klassendag losgekoppeld van de “Open Monumentendagen” omdat het lesprogramma van de scholen niet meer aansluit op de “oude” klassendag.

Doel van de Open Monumentendagen

Met dit evenement willen wij gezamenlijk de aandacht voor de monumenten vergroten door dit bijzondere Nederlands cultureel erfgoed toegankelijk te maken en te behouden voor een breed publiek. Daarom worden Open Monumentendagen jaarlijks georganiseerd door de Werkgroep Open Monumentendagen van Erfgoedvereniging Dye van Best en projectbureau Open Monumentendag in samenwerking met de BankGiro Loterij.

Activiteiten

• Op de Open Monumentendagen in het tweede weekend van september zullen een aantal gemeentelijke en rijksmonumenten in Best open zijn, onder

andere Aarlese Hoeve, Molen De Volharding en Sint-Odulphuskerk.

• Jaarlijks kan het thema voor de Open Monumentendagen anders zijn, waarvoor dan een speciaal programma wordt gemaakt.

• Klassendag is op aanvraag en wordt georganiseerd in samenwerking met de werkgroep Educatie. Een aantal projecten zijn: lesbrief Aarlese Hoeve,

lesbrief Bata, speurtocht door het centrum van Best en een powerpoint van de “appeltjes van oranje”.

Publicatie

Via de lokale media (Groeiend Best, Eindhovens Dagblad, Best Bijzonder,) en via Facebook wordt aandacht gegeven aan de Open Monumentendagen. .

Op de websites van de landelijke Open Monumentendag, de Erfgoedvereniging Dye van Best en Best Bijzonder kan men over de Open Monumentendagen lezen.

Werkgroep Open Monumentendagen

De werkgroep Open Monumenten bestaat uit de volgende leden:

• 3 leden van de Erfgoedvereniging Dye van Best (Harrie van Vroenhoven, Gonnie Engelen en Rianne Martens);

• 1 afgevaardigde van de Stichting Odulphuskerk (Pieter van den Broek);

• 1 afgevaardigde van de Molenstichting (Ronald Janssen);

• 1 afgevaardigde van Cultuur Spoor (Marian Rombouts);

• Erfgoedmedewerkster gemeente Best (Carlijn Hageraats).